Problemy

Głównym problemem, z jakim spotykałam się podczas realizacji projektu był brak danych dotyczących Białowieży. Taką informację otrzymywałam w każdym archiwum, do którego się zgłosiłam. Po pierwsze nie zachowały się żadne dokumenty gminy żydowskiej, po drugie Białowieża była na tyle małą miejscowością, że nawet jeśli jakieś informacje dotyczące Żydów w Białowieży znajdowały się w jakiś dokumentach, nie było to zaznaczone w ich opisie katalogowym. W wielu archiwach w ogóle nie ma możliwości wyszukiwania materiałów indeksem geograficznym. Dokumenty dotyczące okresu do I wojny światowej, o ile w ogóle się zachowały, znajdują się w archiwach w Białorusi. Mimo że kwerendy w Archiwum w Grodnie dokonał dla mnie wyspecjalizowany archiwista, a drugą zamówiłam w samym Archiwum, niewiele udało się tam znaleźć.

W opracowaniu zebranego materiału trudność sprawiały:

  • brak twardych danych statystycznych dla miejscowości Białowieża. Jedynymi danymi, które są precyzyjne, są dane ze spisu powszechnego z 1921 roku. Pozostałe spisy, bądź nie obejmują Białowieży, bądź podają tylko ilość osób prawosławnych lub podają dane dla całej gminy, a nie pojedynczych miejscowości (a więc sumują dane z kilkudziesięciu wsi i miejscowości);
  • niezweryfikowane, błędne informacje w istniejących opracowaniach (dotyczące kluczowych spraw - zwłaszcza Zagłady). Tekst: Krytyka dotychczasowych opracowań
  • czasem sprzeczne relacje dotyczące tych samych wydarzeń lub osób wynikające z wywiadów od różnych świadków;
  • zmiana nazw wsi Stoczek, Zastawa, Podolany, Krzyże na Białowieża i funkcjonowanie wszystkich tych określeń naprzemiennie;
  • zmiana nazw ulic i ich numeracji po wojnie. Nie udało mi się przyporządkować starej numeracji do nowej, trudno więc odnieść informacje dotyczące miejsca zamieszkania konkretnych rodzin przed wojną do obecnych budynków. Dzięki wiedzy mieszkańców udało się jednak odnaleźć domy, w których mieściły się najistotniejsze sklepy żydowskie czy mieszkały niektóre rodziny;
  • moja nieznajomość hebrajskiego i jidysz oraz rosyjskiego.